Sâu tơ có tên khoa học là Plutella xylostella Linnaeus, đây là loài gây hại lớn nhất và nguy hiểm nhất đối với cây rau họ thập tự, nhất là các cây rau như su hào, bắp cải, súp lơ, cải canh, cải bẹ… Chúng không những gây tổn thất nặng nề về năng suất mà còn làm giảm hẳn về chất lượng sản phẩm.

Ảnh: Sâu tơ hại cây rau

1. Đặc điểm hình thái

Trứng: Trứng của sâu tơ có hình bầu dục, dẹp, màu vàng nhạt. Trứng của sâu tơ thường đẻ rời rạc ở mặt dưới của lá, gần gân chính

Sâu non: Có 4 tuổi, khi dẫy sức sâu tơ có chiều dài khoảng 9-10mm. Sâu non có màu xanh nhạt, hai đầu nhọn có sự phân đốt rõ ràng. Tuổi nhỏ có màu trắng đến trắng sữa, đầu đen. Sau khi nở sâu tơ non gặm lá, chui vào trong ăn biểu bì của lá.

Nhộng: Có màu vàng nhạt, được bọc trong kén mỏng màu trắng xốp. Thường nằm ở mặt phía dưới của lá.

Sâu trưởng thành: Thân dài khoảng 6mm, sải cánh dài trung bình khoảng 15mm. Cánh có màu nâu xám, trên mép cánh trước có ba dấu tam giác màu nâu nhạt ngả trắng. Cánh sau có dải màu trắng (ở con đực) hoặc màu vàng (ở con cái) chạy từ gốc cánh đến đỉnh cánh. Mép ngoài của cánh có lông nhỏ, dài, mịn. Khi đậu cánh khép sát vào thân.

Ảnh: Vòng đời của sâu tơ

2. Đặc điểm sinh học

Vòng đời của sâu tơ thay đổi theo nhiệt độ. Vòng đời trung bình của sâu tơ kéo dài khoảng 50 ngày khi nhiệt độ thấp và kéo dài khoảng 15 ngày khi nhiệt độ cao. Vòng đời của trứng từ 3-4 ngày. Vòng đời của sâu non từ 7-10 ngày. Vòng đời của nhộng từ 4-7 ngày. Vòng đời của sâu tơ trưởng thành từ 2-5 ngày.

Mỗi con cái có thể đẻ từ 50-400 trứng.

Sâu non mới nở đục lá thành rãnh. Tuổi lớn sâu thường núp phía dưới mặt lá. Khi bị đánh động, sâu non nhả tơ đưa mình rơi xuống khỏi bề mặt lá. Sâu non khi đẫy sức nhả tơ làm kén ngay trên mặt lá, hóa nhộng.

Sâu tơ trưởng thành hoạt động mạnh nhất là từ từ lúc chập tối tới nửa đêm.

Ảnh: Sâu tơ hại trên bắp cải

3. Triệu trứng tác hại

 Sâu tơ tạo ra những lỗ thủng trên lá rau, làm lá rau cải xơ xác. Sâu tơ hại rau cải gây hại đặc biệt nghiêm trọng ở giai đoạn rau cải mới trồng, sâu non mới nở đục lá tạo thành rãnh, ở tuổi lớn sâu tơ ăn toàn bộ biểu bì khiến lá bị thủng lỗ chỗ. Mật độ cao sâu ăn hết thịt lá chỉ còn trơ lại gân lá làm giảm năng suất rõ rệt. Sâu non cũng ăn các bắp cải đang phát triển làm bắp cải biến dạng goặc không thể cuốn bắp, tạo điều kiện cho bệnh thối nhũn phát triển . Sâu tơ hại rau cải gây hại quanh năm.

4. Biện pháp phòng trừ

4.1 Biện pháp sinh học

- Sử dụng thiên địch của sâu tơ như nhóm ăn mồi, nhóm ong ký sinh, nhóm vi sinh vật gây bệnh khi mật số sâu trên ruộng ít, rất có ý nghĩa là thức ăn cho thiên địch.

-Dùng bẫy pheromone có hiệu quả diệt sâu tơ trưởng thành.

4.2 Biện pháp canh tác

- Bố trí thời vụ thích hợp : nếu trồng muộn trong vụ đông xuân, sâu tơ hại nhiều.

- Luân canh với cây trồng không cùng ký chủ như  lúa bắp, nên trồng xen với cây họ cà sẽ đuổi được bướm sâu tơ.

-Vệ sinh vườn rau, hủy bỏ tàn dư cây trồng.

- Việc tưới phun vào buổi chiều ngăn cản việc giao phối và đẻ trứng của sâu tơ, sâu con có thể bị rửa trôi, tuy nhiên nếu vườn rau bị bệnh, bệnh sẽ dễ lây lan hơn.

4.3 Biện pháp hóa học

- Dùng các chế phẩm sinh học như Dipel, Aztron, Biocin…

- Chỉ sử dụng thuốc trừ sâu hoá học khi mật độ sâu cao tới ngưỡng phòng trừ. Khi sử dụng phải tuân thủ nguyên tắc 4 đúng (đúng thuốc, đúng lúc, đúng liều lượng và đúng cách). Một số loại thuốc có hiệu quả trừ sâu tơ: Prevathon 5SC, Voliam targo 063SC, V.K16WP,  Silsau 1.8EC, 3.6EC,  Sokupi 0.5AS, Dylan 2EC…

Chú ý sử dụng luân phiên các loại thuốc do sâu tơ có khả năng quen thuốc và kháng thuốc rất nhanh.

Đinh Thu Hương - Chi cục Trồng trọt và BVTV