Bọ nhảy phân bố ở nhiều nước trên thế giới và phá hoại chủ yếu ở các cây họ thập tự. Chúng có khả năng phát tán nhanh và khó trị, vì vậy nếu không có biện pháp phòng trừ hiệu quả sẽ ảnh hưởng đến chất lượng và năng suất của rau.

Tên khoa học: Phyllotrera spp., thuộc họ Ánh kim Chrysomelidae, bộ Cánh cứng Coleoptera.

Ảnh: Bọ nhảy trên rau

1. Đặc điểm sinh học

Trứng: Khi mới đẻ có màu trắng vàng, bề mặt nhẵn bóng, khi sắp nở trứng chuyển màu nâu vàng hình bầu dục. Trứng được đẻ trên mặt đất gần gốc cây, có chiều dài lớn nhất là 0,43 mm, nhỏ nhất 0,26 mm.

Sâu non: Có 3 tuổi, hình ống mập, mới nở sâu có màu trắng trong, sau đó màu trắng sữa, ít hoạt động thân co ngắn lại. Đầu hình bán cầu, hại má màu nâu, cơ thể có các u lông nhỏ ngắn và thưa. Đẫy sức dài khoảng 4mm.

Nhộng: Nhộng trần có màu nâu, mầm cánh, mầm chân rõ rệt. Sau khi hóa nhộng thì nhộng có màu trắng đục sau đó chuyển dần sang màu vàng nâu cho đến khi hóa trưởng thành.

Phần đầu, bụng, lưng và ngực có nhiều lông cứng ngắn và thưa. Đốt cuối cùng của nhộng có hai gai lồi.

Trưởng thành: Có hình bầu dục, cơ thể dài khoảng 2-2,5mm, cánh cứng, màu đen bóng, giữa mỗi cánh có một vạch màu vàng nhạc, cong hình củ lạc, chân sau to khỏe, có sức nhảy dài nên gọi là bọ nhảy sọc cong.

Bọ nhảy hoạt động nhiều trong các tháng mùa khô, mật độ giảm đi khi trời mưa nhiều.

Chúng gây hại mạnh vào lúc sáng sớm và chiều mát. Trưa nắng thường lẩn trốn ở dưới gốc hoặc mặt dưới lá. Bọ nhảy có tính giả chết, khi bị động nhảy rất nhanh.

Khi rau cải còn nhỏ (sau gieo khoảng 7 – 10 ngày) là thời điểm bị bọ nhảy gây hại nhiều nhất.

Ảnh: Vòng đời bọ nhảy

2. Triệu trứng và tác hại

- Bọ nhảy gặm lá, thân cây tạo thành lỗ răng cưa trên lá, khi mật độ cao có thể gây hại nặng làm lá vàng, cây còi cọc phát triển kém hoặc có thể ăn trụi cây con.

- Trưởng thành hoạt động rất nhanh nhẹn, có khả năng di chuyển bay nhảy từ ruộng này sang ruộng khác, hoạt động vào lúc sáng sớm hoặc trời mát. Trưởng thành ăn lá cây và giao phối trên cây. Đẻ trứng chủ yếu trong đất. Mỗi con cái có thể đẻ từ 25-200 quả, sâu khoảng 2-3 cm gần gốc cây ký chủ. Trong mùa khô bọ nhảy thường gây hại nặng hơn trong mùa mưa.

3. Biện pháp phòng trừ

- Việc phòng trừ bọ nhảy thường gặp nhiều khó khăn, vì chỉ sau khi phun thuốc một thời gian ngắn, bọ nhảy lại phát triển trở lại bởi do: bọ nhảy trưởng thành có tính di chuyển mạnh, mặt khác việc phun thuốc không có tác dụng với sâu non và nhộng ở dưới đất nên có thể sau khi phun, bọ nhảy tiếp tục xuất hiện và phá trở lại. 

- Để hạn chế tác hại của bọ nhảy cần áp dụng các biện pháp sau phòng trừ tổng hợp:

+ Trồng luân canh rau với các cây khác họ như hành, dưa leo, bầu, bí mướp hoặc luân canh với cây lúa nước.

+ Khi thu hoạch nên chừa lại một diện tích nhỏ ở giữa ruộng, thu hút bọ tập trung vào đó rồi phun thuốc hủy diệt (bỏ cả rau) để hạn chế mật độ bọ nhẩy cho các vụ sau.

+ Trước khi trồng rau cải cần dọn sạch tàn dư vụ trước; cuốc đất, phơi đất thật khô đất tối thiểu từ 10-15 ngày, cần nhanh chóng tiến hành quây nilon xung quanh ruộng chiều cao nilon phải đạt từ 1,2-1,5m để ngăn bọ nhảy từ thửa ruộng khác di cư sang, trước khi gieo trống lứa rau mới nên bón từ 25- 30 kg/sào vôi bột.

- Phun trừ bọ nhảy bằng một trong các loại thuốc như: Prevathon® 5SC, Shertin 3.6EC, Sakumec 0.5EC, Limater 7.5EC,  Akasa 25SC, Suhamcon 25SC…

Nguyễn Thị Hồng - Chi cục Trồng trọt và BVTV