1. Chọn giống

Trên thị trường hiện nay có rất nhiều giống bí xanh, tuy nhiên mỗi giống thích hợp trong một điều kiện mùa vụ và kỹ thuật canh tác khác nhau. Trong sản xuất vụ Đông các giống bí xanh đang được trồng phổ biến hiện nay là Fuji 868; Thiên thanh 5, Bí xanh số 1, số 2, bí xanh Tre Việt,...

Lượng giống cần cho 1 sào Bắc bộ khoảng 15-20g, tương đương khoảng 400-500 hạt.

2. Thời vụ gieo trồng

Bí xanh là cây trồng ưa ấm nên trồng được càng sớm càng tốt. Nên gieo hạt từ 01/9-15/9, tốt nhất nên đưa cây ra ruộng trong tháng 9, muộn nhất đến ngày 10/10.

3. Ươm cây con

Để chủ động đẩy nhanh thời vụ cũng như đảm bảo sự đồng đều của cây giống khi đưa ra ruộng nên tiến hành ươm cây con trước, có thể dùng bầu nilon hoặc khay để ươm. Giá thể ươm gồm: Đất nhỏ + phân chuồng hoai mục tỷ lệ 1:1. Cách đơn giản và không tốn nhiều chi phí đó là dùng bùn để ươm. Bùn được lấy trước khi ươm 2-3 ngày cho thoát khí độc, trải đều một lớp mỏng 1,5-2 cm, để bùn ráo mặt, kẻ ô ươm theo kích thước 3 x 3 cm, tra hạt đã nảy mầm lên, sau đó rắc lớp đất bột dày 1 cm, nên làm vòm che để tránh mưa.

4. Làm đất

Bí xanh trong vụ Đông nên trồng bò trên ruộng, không nên trồng giàn vì trong vụ thu đông là mùa khô, nếu cho leo giàn khi gặp các đợt gió hanh khô lá bí dễ bị táp khô, kém đậu hoa, quả. Cần chọn đất trồng bí ở nơi cao ráo, dễ thoát nước, tưới tiêu chủ động. Luống bí bò rộng khoảng 4 m, rãnh vét sâu 25-30 cm,  rộng 30-40 cm, bố trí theo hướng nước chảy để tiện tháo nước. Làm đất theo phương pháp tối thiểu, rạch hàng định luống, rãnh trước, lấy đất vét ở rãnh lên để trồng cây và phủ phân. Gốc rạ để nguyên, khi bí bắt đầu bò ngả thì mới cắt rải mặt luống cho bí bò lên trên.

Ảnh: Bí xanh vụ Đông

5. Phân bón

* Tổng lượng phân bón (cho 1 sào Bắc bộ)

+ Phân chuồng: 300-400kg.

+ Vôi: 10-15 kg (đất chua có thể tăng lên 20-25 kg).

+ Lân Supe: 25 kg

+ Đạm Urê: 12-14 kg

+ Kaliclorua: 10 kg

Có thể dùng các loại NPK tổng hợp và cần quy đổi ra lượng phân đơn tương ứng để bón cho đủ lượng.

* Cách bón

- Bón vôi khi làm đất lần cuối (trước khi lên luống)

- Bón lót toàn bộ phân chuồng và 20 kg phân lân, 25% phân đạm và 25% kali, bón bằng cách rạch làm hai hàng trên luống để bón lót không trùng với hàng trồng.

- Bón nhử: Sau trồng 7-10 ngày bón nhử bằng cách hòa 1,5 kg đạm + 5 kg lân với nước và tưới.

- Bón thúc 1: Khi cây bắt đầu ngả ngọn bò, bón 25% phân đạm + 25% kali.

- Bón thúc 2: Trước ra hoa cái, bón 25% lượng phân đạm + 25% kali

- Bón thúc 3: Sau khi đậu quả rộ, bón 25% lượng phân đạm + 25% kali

Chú ý: Khi bón trực tiếp vào đất phải rắc xung quanh gốc vì rễ bí ăn rộng  và phủ đất lên trên để tránh mất phân, tăng hiệu quả bón phân. Có thể bổ sung phân bón lá giai đoạn sau trồng, trước và sau khi đậu quả. 

6. Chăm sóc, phòng trừ sâu bệnh

- Nên phun phòng bệnh lở cổ rễ ở giai đoạn vườn ươm trước khi đưa ra trồng. Sau khi đưa ra trồng cần theo dõi phòng chống sâu xám, sâu khoang, chú ý dặm tỉa những cây bị chết để tránh khuyết mật độ.

- Cần thường xuyên tưới nước để giữ ẩm cho đất, giúp bộ rễ của cây phát triển mạnh, ăn rộng, cây phát triển tốt. Nếu bị mưa ngập cần tháo hết nước ngay vì bí xanh không chịu được ngập úng.

- Khi cây được 50 cm, dùng đất chặn ngang đốt, cách 1-2 đốt lại chặn để cho bí ra rễ bất định, tăng khả năng lấy chất dinh dưỡng nuôi quả sau này, hướng ngọn bí vào giữa luống.

- Tỉa bỏ bớt nhánh, chỉ để 2-3 nhánh/cây nếu thu quả non, để nhánh chính nếu thu quả già. Dùng rơm, rạ phủ mặt luống khi bí bắt đầu bò ngả để giảm cỏ dại, quả bí nằm lên trên sẽ không bị thối.

Phòng chống các đối tượng sinh vật hại trên cây bí xanh theo quy trình phòng trừ tổng hợp (IPM), thường xuyên thăm đồng, vệ sinh đồng ruộng, theo dõi phát hiện và phòng chống các đối tượng sinh vật hại kịp thời, hiệu quả.

Các đối tượng sâu hại chính trên cây bí xanh cần lưu ý: Sâu xanh sọc trắng, rệp, bọ phấn; Bệnh hại như: Bệnh lở cổ rễ ở giai đoạn cây con; bệnh sương mai, phấn trắng phát sinh, gây hại nặng khi thời tiết âm u, độ ẩm cao.

7. Thu hoạch

Thu hoạch đúng lúc, đúng lứa quả, thu hoạch khi thời tiết thuận lợi nhất, hạn chế xây xát quả để đảm bảo chất lượng thương phẩm của quả.

Thu hoạch bí non là rau xanh khi quả có khối lượng 1,0-1,5 kg, vỏ xanh thẫm. Thu quả già sử dụng là rau hoặc chế biến, khi khối lượng quả 2,5-3,5kg, vỏ quả có phấn trắng./.

Vũ Thị Kim Dung - Chi cục Trồng trọt và BVTV.